ดอกทานตะวันมันตามตะวัน

ภาพฟอสซิลดอกทานตะวัน ทางตอนใต้ของอาร์เจนตินา อายุปรมาณ 4.75 ล้านปี

ประวัติดอกทานตะวันในไทย
มีถิ่นกำเนิดในแถบทวีปอเมริกา ดอกทานตะวันเข้ามาเมืองไทยโดยชาวญี่ปุ่น นำมาปลูกที่คลองตะเคียน จังหวัดพระพระนครศรีอยุธยา ในรัชสมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช ช่วงประมาณปี พ.ศ.2199 ต่อมาดอกทานตะวันได้มีการปลูกแพร่หลายเป็นดอกไม้ที่นิยมในประเทศไทย ทานตะวัน แปลว่า การทานกั้นขวางตะวัน หรือ ต่อต้านกั้นตะวัน หากสังเกตดูให้ดีจะเห็นว่าดอก ทานตะวันจะหันดอกเข้าหาตะวัน (พระอาทิตย์) เสมอ จนบางคนถึงกับกล่าวว่า น่าที่จะเรียกว่า “ดอกตามตะวัน”

ภาพไคทีเอเฝ้ามองเทพเจ้าอพอลโล (เป็นงานศิลปะอย่าเป็นอย่างอื่นใด)

ตำนานดอกทานตะวันของกรีก (มีข้อคิดสีแดงๆ ตอนท้ายนะ)
นางไคลทีเอ (Clytië) เป็นพี่สาวของนางลูโคธีอา (บางที่ว่านางลูโคโธเอ) ซึ่งสุริยเทพเฮลิออส (อพอลโล) มาหลงรัก จนต้องปลอมเป็นมารดาของนางลูโคธีอาเพื่อเข้าหานาง พอเข้าห้องนางได้ก็กลับเป็นเฮลิออสร่วมหลับนอนกับนาง นางไคลทีเอซึ่งหลงรักสุริยเทพอยู่รู้เข้าก็เกิดริษยา จึงไปฟ้องกษัตริย์ออร์คามัสผู้เป็นบิดา ทำให้นางลูโคธีอาถูกลงโทษให้ฝังทั้งเป็น สุริยเทพเฮลิออสเสียใจมาก จึงบันดาลให้นางลูโคธีอากลายเป็นพุ่มไม้หอมหรือกำยาน แต่ก็ไม่ได้มารักใคร่ใยดีอะไรกับนางไคลทีเอ หนำซ้ำจะเกลียดขี้หน้าหนักเข้าเสียอีก นางไคลทีเอจึงต้องทุกข์ระทมอยู่ลำพัง นางเฝ้าคร่ำครวญหาสุริยเทพ ไม่ยอมแตะต้องทั้งอาหารและน้ำเลยติดต่อกันถึง 9 วัน จนรากงอก กลายเป็นดอกทานตะวัน คอยหันหน้าตามดวงอาทิตย์ตั้งแต่อรุณรุ่งจนกระทั่งอาทิตย์อัสดงตลอดไป อีกตำนานเล่าว่า นางไคลทีเอเป็นนางอัปสรประจำลำธาร นางหลงรักเทพอพอลโลในฐานะสุริยเทพ แต่อพอลโลไม่มีใจตอบ นางจึงได้แต่นั่งเฝ้ามองอพอลโลขับรถดวงตะวันข้ามฟากฟ้าตั้งแต่เช้าจรดเย็น ติดต่อกันถึง 9 วัน โดยไม่เป็นอันกินอันนอน จนกระทั่งกลายเป็นดอกทานตะวัน คอยเฝ้ามองดวงตะวันไปตลอดกาล ดอกทานตะวันจึงเป็นสัญลักษณ์ของความมั่นคงจริงใจ เหมือนกับนางไคลทีเอที่มั่นคงต่อสุริยเทพแต่เพียงผู้เดียวจนต้องกลายเป็นดอกทานตะวันนั่นเอง
*** น่าสังเกตว่าตำนานนี้คงถูกแต่งเติมขึ้นภายหลังอย่างแน่นอน เหมือนเรื่องมัทนะพาธา เพราะดอกทานตะวันมีถิ่นกำเนิดในโลกใหม่อย่างทวีปอเมริกากลาง ชาวกรีกโบราณนั้นยังไม่รู้จักดอกไม้ในโลกใหม่อย่างดอกทานตะวันหรอก หรือเป็นไปได้ว่าตำนานดอกทานตะวันของกรีกโบราณนั้นคือดอกไม้ชนิดอื่นที่ไม่ใช่ดอกทานตะวันอย่างที่เราเข้าใจกัน

ประโยชน์ดอกทานตะวัน
ทานตะวันเป็นพืชให้น้ำมันโดยสกัดจากเมล็ด น้ำมันดอกทานตะวันมีกรดไขมันไม่อิ่มตัวสูงสามารถนำไปใช้ในการฟอกหนังและประกอบอาหาร ทานตะวันเป็นพืชที่มีบทบาทมากในการฟื้นฟูดิน

นาฏศิลป์ไทยเกี่ยวกับทานตะวัน

- ระบำรัตนมาลี
เป็นการแสดงที่เกี่ยวกับดอกไม้ ถูกประดิษบ์ขึ้นมาใหม่ เป็นนาฏศิลป์ประกอบไปด้วยดอกไม้ 6 ดอก 1 ในนั้น มี ดอกทานตะวัน (ในคลิปด้านบน ทานตะวันเริ่มประมาณ 5.40)


- ฟ้อนทานตะวัน
เป็นนาฏศิลป์ประดิษฐ์ขึ้นมาใหม่ แต่งกายด้วยชุดทางภาคเหนือ ประดิษฐ์โดย คุณกาญจนา เล็กคง รร.ชุมชนบ้านแก่งเสือเต้น อำเภอพัฒนานิคม จังหวัดลพบุรี การแสดงชุดนี้กล่าวถึงความงามของดอกทานตะวันของลพบุรี


ฮิมาวาริ (คาตาคานะ : ヒマワリ คันจิ : 向日葵 ตัวคันจิถ้าอ่านแบบภาษาจีนอ่านว่า เซี่ยงยรื่อขุย)
เป็นชื่อของน้องสาวชินจัง แปลว่าดอกทานะตะวัน


จาก
th.wikipedia.org
dragonfly.exteen.com
heritage-images.com
www.bgdna.com
www.bunjong6022.ob.tc
www.dailymail.co.uk
www.pantip.com
www.youtube.com