มหาพหรมราชินี ดอกไม้จากคำล่ำลือสู่การค้นพบครั้งยิ่งใหญ่

ข้อมูลทั่วไปของมหาพหรมราชินี
ต้นมหาพรหมราชินี เป็นไม้วงศ์กระดังงาชนิดใหม่ของโลกโดยพบบริเวณยอดเขาในเขตอุทยานแห่งชาติน้ำตกแม่สุรินทร์ จังหวัดแม่ฮ่องสอน ซึ่งมีสภาพนิเวศวิทยาในพื้นที่สูงชันในป่าดิบเขา ในระดับความสูง 1,100 เมตร มีลมแรงและอากาศหนาวเย็นจัดในช่วงฤดูหนาว มีความชื้อสัมพัทธ์ปานกลางค่อนข้างสูง มหาพหรมราชินีเป็นไม้ดึดำบรรพ์ที่มีเฉพาะพบเฉพาะ จังหวัดแม่ฮ่องสอนเท่านั้น ทั้งยังเป็นพรรณไม้หายาก เนื่องจากจำนวนต้นในถิ่นกำเนิดมีน้อยมากและมีการกระจายพันธุ์ต่ำ แต่ก็เป็นที่น่ายินดีกับไม้วงศ์กระดังงาที่หายาก เพราะขณะนี้ต้นมหาพรหมราชินีได้ออกดอกตูมแล้วในแปลงทดลองของสถาบันวิจัยวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งประเทศไทย (วว.) เป็นการ ออกดอกครั้งแรกหลังจากทดลองเอามาปลูกนอกพื้นที่

ประวัติการค้นพบมหาพหรมราชินี
ส่วนการค้นพบมหาพรหมราชินีครั้งแรกนั้นเมื่อประมาณปี พ.ศ. 2538 ได้มีนักท่องเที่ยวชาวต่างชาติไปพบต้นไม้ที่ออกดอกดก มีดอกขนาดใหญ่สีขาวไส้ม่วงสวยงามมาก จึงบอกเล่าต่อกับเพื่อนชาติเดียวกันซึ่งเป็นนักวิจัยพรรณไม้ เป็นความบังเอิญนักวิจัยพรรณไม้ได้รู้จักกับดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่น จึงได้ส่งรูปพรรณไม่ดังกล่าวมาให้ ดร.ปิยะ พิจารณาแต่เมื่อถามที่พบนักท่องเที่ยวท่านนั้นทราบเพียงแต่ว่าพบต้นไม้นั้นอยู่ใน จังหวัดแม่ฮ่องสอน อยู่ยอดดอยสูงชัน ทางขึ้นลำบาก พบบ้านเรือนหลายหลังอยู่ใกล้กับต้นไม้ คนที่นั้นพูดภาษาที่ไม่ใช่ภาษาไทยและไม่ทราบว่ายอดดอยนั้นชื่ออะไร ทำให้ ดร.ปิยะไม่สามารถหาพื้นที่สำรวจได้ จนกระทั่งประมาณปี 2543 ได้มีคณะนักวิจัยจากโครงการ “สำรวจกล้วยไม้ป่าเพื่อการท่องเที่ยวเชิงนิเวศในจังหวัดแม่ฮ่องสอน” โดย ผศ.จิตรพรรณ พิลึก และคณะจากมาหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ได้ขึ้นไปสำรวจกล้วยไม้ในพื้นที่จังหวัดแม่ฮ่องสอน โดยได้รับทุนสนับสนุนการวิจัยจากโครงการ BRT และ สกว. ในระหว่างทางพบดอกไม้สวยงามนานาพันธุ์ นักศึกษาในโครงการได้ถ่ายรูปพรรณดอกไม้ชนิดหนึ่งที่สวยงามมากคาดว่าน่าจะเป็นพรรณไม้ในวงศ์กระดังงามาให้กับดร.ปิยะและตั้งคำถามว่า “ดอกอะไรเอ่ย” ดร.ปิยะ เฉลิมกลิ่นจึงได้นำรูปมาปะติดปะต่อกันพบว่าในรูปดอกมีลักษณะคล้ายคลึงกันมากจึงได้ตัดสินใจติดตามกลุ่มคณะวิจัยสำรวจกล้วยไม้ไปดูต้นและพื้นที่โดยรอบและพบต้นไม้ดังกล่าวอยู่รวมกันไม่กี่ต้น บริเวณอุทยานแห่งชาติน้ำตกสุรินทร์จังหวัดแม่ฮ่องสอนในระดับความสูง 1,100 เมตร จากน้ำทะเล มีลมแรงและอากาศหนาวจัดในช่วงฤดูหนาว คณะของ ดร.ปิยะ ก็ได้เดินทางไปสำรวจอีกหลายครั้งในช่วง 3 ปีที่ผ่านมาเพื่อสำรวจวันออกดอก ช่วงผลแก่ เก็บตัวอย่างแห้ง ตัวอย่างดองและบันทึกภาพ เพื่อนำมาตรวจสอบชื่อพรรณไม้อย่างละเอียดและผลออกมาก็คือ พรรณไม้นี้เป็นพรรณไม้ชนิดใหม่ของโลกซึ่งใช้เวลากว่า 10 ปีถึงจะเป็น “มหาพรหมราชินี” ต่อมาดอกไม้ชนิดนี้ ได้รับพระราชทานพระราชานุญาติจากสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ให้อัญเชิญพระนามาภิไธยเป็นชื่อพรรณไม้ ว่า "มหาพรหมราชินี"

ภาพมหาพหรมราชินีจากแสตมป์
จาก
thaistamps.blogspot.com
www.dhammajak.net
www.panyathai.or.th